Merkez Bankası, bankacılık sistemini TL’yi cazip kılacak şekilde dönüştüren adımlarına kararlılıkla devam ediyor. Uygulama talimatında yapılan değişiklikle TL dönüşümlü kur korumalı hesaplarda asgari faiz zorunluluğu kaldırıldı. Böylece bankaların TL dönüşümlü kur korumalı hesaplara politika faizinin altında faiz verebilmesinin önü açıldı.
Bankacılık kaynakları ve ekonomistler kararın KKM’ye ilgiyi daha da azaltacağını söylerken, Merkez Bankası’nın olası kur şoku durumunda mudilere ödeyeceği kur farkı nedeniyle bir miktar riski de barındırdığı uyarısında bulundu. Ekonomistler Merkez Bankası’nın agresif faiz politikasının da desteğiyle TL mevduat faizlerinin yüzde 50’leri aşabileceğini söylerken, KKM faizlerinde bir miktar düşüş görülebileceği belirtiliyor.
KKM’den çıkışı hızlandıracak adım
Yapılan değişiklikle standart TL mevduat desteklenirken, KKM’ye verilen faiz cazip olmayacak. Merkez Bankası’nın politika faizinden düşük oranlar uygulanan KKM hesaplarında kur farkının banka tarafından ödenecek faiz veya kar payından yüksek ancak politika faizi ile hesaplanan tutardan düşük olması durumunda aradaki farkın tamamı banka tarafından karşılanacak.
Kur farkının politika faizi ile hesaplanan tutardan yüksek olması durumunda ise söz konusu destek tutarının, politika faizi ile hesaplanan tutara kadar olan kısmı banka tarafından ödenirken üzerindeki kısmı Merkez Bankası tarafından ödenecek.
TL’yi cazip hale getirme adımları
Merkez Bankası, Türk lirası mevduatı cazip kılmak amacıyla bir dizi adım atmıştı.
Ağustos ayında menkul kıymet ve zorunlu karşılık uygulamalarında kur korumalı hesapların TL mevduata dahil olduğu TL payı rasyosu yürürlükten kaldırılarak yerine kur korumalı hesapları TL mevduat olarak dikkate almayan ve standart yerel para olan TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmayı hedefleyen yeni bir TL payı rasyosu getirilmişti.
Eylül ayında ise TL’ye geçişlerin hızlandığını gösteren veriler doğrultusunda gerçek kişiler için aylık yüzde 2 olarak belirlenen TL payı artış hedefi, yüzde 2,5’e yükseltilmişti. Ayrıca, TL’ye geçiş ve yenileme ile TL payı hesaplamalarında revizyona gidilmişti. Öte yandan, kredi akışını rahatlatmak amacıyla, ihracat, yatırım ve KOBİ kredilerinde fatura muafiyet sınırı 50 bin TL’den 250 bin TL’ye çıkarılmıştı.
“Zorlama bir uygulamanın kalkması pozitif”
TCMB’nin KKM’yi dezavantajlı hale getirmek için adımlar atmaya devam ettiğini söyleyen Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ünalmış, “KKM’ye ödenen asgari faizin kaldırılması ile bankaların KKM’ye ödedikleri faizler açısından elleri rahatladı.
Bu bankaların geleneksel TL mevduata dönüş hedeflerini tutturmaları için de önemliydi. Bankalar artık tasarruf sahiplerini KKM’den caydırma esnekliğine sahipler. Diğer taraftan piyasa mekanizması dışında zorlama bir uygulamanın daha kalktığını görüyoruz. Bu da ayrıca pozitif bir gelişme olarak algılanmalı” dedi.
“Merkez’in kur riski artabilir”
TL Dönüşümlü KKM hesaplarında asgari faiz sınırının kalkmasını doğru, cesur ve bir parça da riskli bir adım olarak gördüklerini söyleyen Ata Yatırım Hazine Genel Müdür Yardımcısı Etem Öztekin, “KKM’den düz TL mevduata geçiş hedefini de göz önünde tuttuğumuz bir ortamda bankalarca KKM’ye ödenen faiz oranlarının düşürülmesini beklemek sürpriz olmaz.
Son 4 haftadır KKM bakiyesinin ufak adımlarla da olsa aşağıya geldiğini gözlemliyorduk zaten. Muhtemelen TL eğilimi daha yüksek olan TL KKM mudilerine ödenen KKM faiz oranlarının aşağıya çekilip, düz TL mevduat faiz oranı ile arasındaki makas açılarak, TL mevduata geçişin istenilen düzeyde olup olmayacağı takip edilecek.
KKM’den çıkışların daha büyük tutarlarda olması isteniyorsa atılması gereken adımlardan biriydi bu. Öte yandan olası bir kur şoku yaşanması halinde TCMB’nin mudilere ödeyeceği kur farkı eskiye göre daha fazla olacağı için bir parça riski de içinde barındırıyor diyebiliriz” diye konuştu.
TL mevduat faizleri artıyor
Merkez Bankası tarafından açıklanan ağırlıklı ortalama TL mevduat faizi rakamlarına göre 15 Eylül haftasında bankalarca uygulanan 3 ay vadeli TL mevduat faizi oranı yüzde 41,87 olarak açıklanmıştı. Ancak ekonomistler Merkez Bankası’nın 21 Eylül’de aldığı 500 baz puanlık faiz artışı kararının ardından TL mevduat faizlerinin yeniden yükselişe geçtiğini söylüyor.
Geçtiğimiz hafta yüzde 35 civarında önerilen faizlerin bu hafta yüzde 40’lar düzeyinde önerilmeye başlandığı belirtiliyor. Her bankada farklı faiz oranları olsa da ortalama TL mevduat faizleri yüzde 30 ile yüzde 45 arasında değişiyor. Ekonomistler atılan adımların ve politika faizinin de etkisiyle önümüzdeki süreçte TL mevduat faizlerinin yüzde 50’yi geçebileceğini söylüyor.
KKM’de düşüş sürüyor
Eylül ayının ortasında Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, 6 aya kadar vadeli kur korumalı mevduat (KKM) hesapları için zorunlu karşılık oranı yüzde 15’ten yüzde 25’e yükseltilmişti. Geçen gelen düzenlemeyle ise kur korumalı hesapların TL mevduat sayıldığı komisyon uygulaması sona erdi. Bu düzenlemelerin etkisiyle KKM’lerin gerilediği izlenmişti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, kur korumalı mevduat toplamı geçen hafta 26 milyar TL düşüşle 3,31 trilyon TL oldu. Dolar cinsi karşılığı ise 123 milyar doların altına geldi. KKM’de son bir ayda 101,4 milyar TL’lik düşüş gerçekleşti.
Birol BOZKURT
